Po opublikowaniu artykułu pt. "Aktualizacji danych PZGiK z wykorzystaniem GML" (Izdebski 2023), otrzymałem liczne pytania i uwagi dotyczące przedmiotowego tematu, wśród których są także sygnały dotyczące problemów związanych z aktualizacją danych PZGiK z wykorzystaniem plików GML. Jednym z sygnałów były prośby o szersze opisanie procesu walidacji plików GML, więc wychodząc na przeciw tym oczekiwaniom, czynię to w bieżącym artykule. Ponieważ temat GML jest teraz dosyć ważny, więc spodziewam się, że będę jeszcze kolejne artykuły poświęcone tej tematyce.
1. Regulacje prawne dotyczące wykorzystania GML
Obecnie na podstawie Rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 18 sierpnia 2020 r. w sprawie standardów technicznych wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania i przekazywania wyników
tych pomiarów do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, aktualizacji danych PZGiK dokonuje się z wykorzystaniem formatu GML.
Rys. 1 Fragment rozporządzenia ws. standardów
Zdefiniowana w powyższym rozporządzeniu aktualizacja danych odbywa się w formacie GML z wykorzystaniem schematów aplikacyjnych opublikowanych w repozytorium interoperacyjności na podstawie odpowiednich rozporządzeń, związanych z poszczególnymi zbiorami danych.
Poniżej przedstawimy istotne zapisy dotyczące wykorzystywania GML, z rozporządzeń związanych odpowiednio z bazami: GESUT, BDOT500 i EGiB.
Pierwszym rozporządzeniem, którego fragment przedstawiamy poniżej, jest Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z 23 lipca 2021 r. w sprawie geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu.
Rys. 2 Fragment rozporządzenia ws. GESUT dotyczący stosowania plików GML oraz terminu dostosowania bazy
Analogicznie sprawa regulacji dotyczących GML wygląda w przypadku bazy danych BDOT500 i związanego z nią Rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z 30 lipca 2021 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej.
Rys. 3 Fragment rozporządzenia ws. BDOT500 dotyczący stosowania plików GML oraz terminu dostosowania bazy
I także podobnie rzecz się ma w przypadku bazy EGiB i związanego z nią Rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z 30 lipca 2021 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków. Nowelizacja rozporządzenia w 2023 r. nic w tym względzie nie zmieniła.
Rys. 4 Fragment rozporządzenia ws. EGIB dotyczący stosowania plików GML oraz terminu dostosowania bazy
Dodając do tego zapisy ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, zbliża się dzień (tj. 1 stycznia 2024 r.), od którego wszystkie bazy składowe mapy zasadniczej tj.: EGiB, GESUT i BDOT500 (we wszystkich powiatach), muszą być już prowadzone na podstawie odpowiednich rozporządzeń, a obowiązującym formatem wymiany danych dla wszystkich baz będzie GML. W tym dniu kończą się bowiem, jakiekolwiek możliwości odstępstw, które dotychczas zwalniały z obowiązku ich prowadzenia. Aktualnie mogą się jeszcze zdarzyć powiaty, które korzystają z zapisu ustawowego, dopuszczającego prowadzenie mapy zasadniczej na zasadach stosowanych przed 1 stycznia 2014 r.
Rys. 5 Fragment ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne dotyczące terminów
Sprawdzając w Ewidencji Zbiorów i Usług Danych Przestrzennych (EZiDP) widzimy, że stan prowadzenia baz jest dosyć dobry i od 1 stycznia 2024 r nie powinno być już powiatu, który nie zgłosił do EZiUDP odpowiednich baz. Poniżej aktualny stan zgłoszonych zbiorów dotyczących podstawowych baz PZGiK prowadzonych przez powiaty.
| Lp. | Nazwa bazy | Liczba zgłoszonych zbiorów |
| 1. | Ewidencja Gruntów i Budynków (EGiB) | 380 |
| 2. | Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu (GESUT) | 370 |
| 3. | Baza Danych Obiektów Topograficznych (BDOT500) | 361 |
2. Sprawdzenie poprawności plików GML
Struktura pliku GML dla poszczególnych baz danych jest zdefiniowana w odpowiednich schematach aplikacyjnych, a pliki z tymi schematami XSD (XML Schema Definition) zapisane są w portalu interoperacyjności.
Rys. 6 Portal interoperacyjności z wybranym schematem dla bazy GESUT
W związku ze szczegółowym opisem struktury pliku GML i wymagań co do atrybutów, zawartym w schemacie XSD, racjonalnie nasuwa się oczekiwanie i potrzeba dokonana sprawdzenia, czy dany plik GML jest zgodny z wymaganiami odpowiedniego schematu XSD. Proces sprawdzenia tego stanu rzeczy nazywa się walidacją pliku GML ze schematem XSD, czy też krócej - walidacją GML.
Walidacja realizowana jest automatycznie przez odpowiednie programy czy serwisy internetowe, zwane walidatorami i aby zrealizowały swoje zadanie wystarczy dostarczyć im plik GML i schemat XSD. Wykorzystanie walidatorów działających na zasadach ogólnych nie będzie miało jednak charakteru walidacji urzędowej. Z tego względu polecam Państwu do stosowania urzędowy walidator plików GML opracowany przez GUGiK, bo tylko wtedy można powołać się na wyniki walidacji, w przypadku znalezienia nieprawidłowości w plikach GML. A pliki GML muszą być prawidłowe, aby były przydatne, gdyż wobec procesu automatyzacji zasilania PZGiK tymi plikami, nie jest możliwe użycie błędnego pliku.
UWAGA:
Oczywiście poprawność walidacji pliku GML ze schematem XSD nie zagwarantuje poprawności wykonania pracy geodezyjne i uzyskanych wyników, bo w tym względzie dalej pozostaje konieczność oceny wyników przez specjalistów.
2.1 Walidator GUGiK
Walidator opracowany przez GUGiK jest wtyczką do popularnego oprogramowania QGIS. Aby dodać wtyczkę do QGIS, należy na pasku narzędzi wybrać pozycję „Wtyczki”, a następnie „Zarządzanie wtyczkami" i w wyszukiwarce wtyczek wpisać „Walidator”. Następnie zaznaczyć wyszukaną wtyczkę „Walidator plików GML” i kliknąć przycisk „Zainstaluj wtyczkę” (rys. 7).
Rys. 7 Instalacja walidatora GUGiK w programie QGIS
Następnie pozostaje już tylko uruchomić walidator dla wybranego pliku i poczekać na wynik jego pracy. Warto zaznaczyć, że na podstawie wybranego pliku walidator automatycznie rozpoznaje z jaką bazą danych mamy do czynienia (rys. 8).
Rys. 8 Rozpoczęcie walidacji pliku
W wyniku walidacji pożądanym efektem oczekiwanym prze użytkownika jest uzyskanie wyniku pozytywnego, co świadczy o poprawności sprawdzanego pliku. (rys. 9).
Rys. 9 Pozytywny wynik walidacji
Natomiast w sytuacji, kiedy pojawiają się błędy, to takie raporty powinniśmy zgłaszać do wytwórcy danego pliku GML, celem ich wyeliminowania w przyszłości (rys. 10).
Rys. 10 Negatywny wynik walidacji
Na tym etapie proponuję nie wchodzić zbytnio w indywidualną analizę błędów, bo z raportów walidatora nie jest to takie oczywiste. Sygnalizowany powyższym przykładzie błąd wynika zamiany kolejności atrybutów rzędnaGóry z rzędaDołu w linii 123030 pliku GML, a z uzyskanego raport wprost trudno taki wniosek wyciągnąć. W powyższych przykładach wykorzystano pliki, które są dostępne do pobrania i samodzielnego wykorzystania :
Można by było także uznać, że oczywistą i naturalną formą walidacji plików GML jest także możliwość ich wczytanie do programu pracującego na plikach GML. Można, ale lepiej być ostrożnym w kwestii wyciąganiu jednoznacznych wniosków o absolutnej poprawności takiego pliku, ponieważ oprogramowanie może w mniej restrykcyjny sposób podchodzić do pewnych zapisów w schematach i błąd sygnalizowany powyżej przez walidator GUGiK, wcale nie będzie problemem przy wczytaniu takiego pliku GML do wielu programów. Tak więc fakt, że plik GML np. dotyczący bazy GESUT daje się wczytać do jakiegoś oprogramowania nie oznacza jeszcze, że jest on zgodny z oficjalnym schematem XSD dla tej bazy.
3. Podsumowanie
Tak więc walidacja jest podstawowym elementem, który może sprawdzić, czy dany plik GML jest zgodny ze schematem XSD, tzn. czy plik ma poprawną strukturę oraz czy obiekty w nim zapisane mają wymagane atrybuty, spełniające zdefiniowane wymagania. Należy więc walidować i konsekwentnie wszelkie błędy zgłaszać organom wydającym pliki, bo tylko wtedy możemy szybko doprowadzić do poprawności wydawanych plików, a wielokrotnie także do poprawy danych w bazach PZGiK.
W związku z powyższym proszę o przesyłanie wszelkich napotkanych i nierozwiązanych problemów z plikami GML, które będę starał się naświetlać i rozwiązywać, aby oczekiwany proces aktualizacji PZGiK plikami GML mógł rzeczywiście stać się faktem od 1 stycznia 2024 r.
I na zakończenie jeszcze raz zwracam uwagę, że poprawność walidacji pliku GML ze schematem XSD nie gwarantuje, że w danym pliki są poprawne wyniki wykonanej pracy geodezyjnej, a jedynie gwarantuje zgodność pliku GML z odpowiednim schematem XSD. Natomiast ocena poprawności wykonania pracy geodezyjne i uzyskanych wyników dalej pozostaje w gestii osób przyjmujących prace w ośrodkach dokumentacji.
4. Literatura
- Izdebski 2023 Aktualizacja danych PZGiK z wykorzystaniem formatu GML, Geoforum.pl, Warszawa 2023.
dr hab. inż. Waldemar Izdebski
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
W załączeniu komentarz do bloga Waldemar Izdebski