Istota sporu między GGK a Prezesem UODO o numery ksiąg wieczystych

 

Analizując obowiązujący stan prawny dotyczący ksiąg wieczystych, w listopadzie 2019 roku zdecydowałem, aby w serwisie www.geoportal.gov.pl uruchomić dla działek posiadających numer księgi wieczystej linkowanie z poziomu zaznaczonej działki ewidencyjnej do Elektronicznej Księgi Wieczystej.

 

Rysunek 1. Ilustracja linkowania z geoportal.gov.pl do systemu EKW

 Dzięki współpracy z Ministerstwem Sprawiedliwości w systemie EKW wykonano odpowiedni interfejs, dzięki któremu można z widoku przedstawiony na rys. 1 przejeść do systemu EKW z wpisanym już numerem księgi wieczystej (rys. 2).

 

Rysunek 2. Ilustracja uruchomienia systemu EKW z wpisanym numerem księgi wieczystej

Następnie po wyszukaniu odpowiedniej księgi wieczystej, można było przejść do prezentacji treści księgi wieczystej (rys. 3).

Rysunek 3. Ilustracja treści księgi wieczystej wyświetlonej w systemie EKW

I wszystko działało sprawnie, użytkownicy serwisu www.geoportal.gov.pl byli zadowoleni, bo mogli szybko uzyskać informację o właścicielach działek, które mieli zlokalizowane przestrzennie.

    Niestety 6 kwietnia 2020 roku Prezes UDODO wydał postanowienie o zakazie publikacji numerów ksiąg wieczystych, uznając je za dane osobowe. Następnie po postanowieniu, w dniu 24 sierpnia 2020 r. Prezes UODO wydał decyzję administracyjną DKN.5112.13.2020 zakazującą publikacji numerów ksiąg wieczystych.

    W związku z powyższym, respektując postanowienie Prezesa UODO, od 6 kwietnia 2020 r. wyłączono widoczność numerów ksiąg wieczystych w serwisie www.geoportal.gov.pl, jednocześnie zaskarżając sprawę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, a ponieważ WSA podtrzymało decyzję UODO, więc złożono skargę kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego, na rozstrzygnięcie którego oczekujemy (sygnatura III OSK 6508/21).

    Co ciekawe, restrykcyjne działania Prezesa UODO wobec GGK nie mają miejsca w stosunku do komercyjnych serwisów internetowych, na których dane o numerach ksiąg wieczystych są udostępniane odpłatnie. Jako Główny Geodeta Kraju już wielokrotnie takie praktyki Prezesowi UODO wskazywałem z pytaniem dlaczego tam można publikować, a w geoportalu nie można publikować? Jak dotąd konkretnej odpowiedzi brak.

    Oczekując na wyrok NSA jestem przekonany, że przy obecnym stanie prawnym wyrok nie może być inny niż taki, że numery ksiąg wieczystych nie są danymi osobowymi. Mam nadzieję, że jak sprawa w końcu się wyjaśni, to zrobimy w Polsce ogromny krok naprzód w zarządzaniu nieruchomościami, a dodatkowo:

• zlikwidujemy wiele biurokratycznych procedur związanych z utrudnionym dostępem do numerów ksiąg wieczystych (to są rocznie miliony pism, które nie będą musiały być pisane),
  
• doprowadzimy do poprawienia wielu błędów w danych, które są obecnie w rejestrach,
• łatwiej doprowadzimy do tego, że wszystkie nieruchomości Skarbu Państwa będą miały uregulowany stan prawny.

Dodatkowych argumentów w przedmiotowej sprawie dostarczyła Pani dr Magdalena Durzyńska, która w artykule zamieszczonym w czerwcowym numerze Przeglądu Geodezyjnego wyraźnie udowodniła, że numer księgi wieczystej nie może mieć charakteru danych osobowych, a w podsumowaniu napisała:

"Idea rejestrów publicznych i każdorazowo ustanowiona w drodze ustawy jawność tych rejestrów determinowane są organizacyjną i ochronną rolą państwa. Rejestry te prowadzone są w interesie publicznym i opierają się na zasadzie powszechnej i nieograniczonej dostępności. Jeżeli nic innego nie wynika z przepisów szczególnych, zawarte w tych rejestrach dane osobowe nie podlegają ochronie przewidzianej w RODO. Ochronie tej, a więc i reglamentacji, nie podlegają też dane określające przedmiot rejestru, a także dane numeryczne indywidualnej jednostki rejestrowej.
Przewidziana w art. 2 ukwh zasada pełnej jawności ksiąg wieczystych jako lex specialis w stosunku do przepisów ustawy o ochronie danych osobowych ma pierwszeństwo przy przetwarzaniu zawartych tam danych osobowych. Stąd też przetwarzanie numerów ksiąg wieczystych, jako danych pośrednio „prowadzących” do podmiotowych danych wieczystoksięgowych, również nie podlega ograniczeniom. Udostępnianie numerów ksiąg wieczystych w państwowym rejestrze nieruchomości, jakim jest ewidencja gruntów i budynków (w tym w geoportalu) – o ile kryterium wyszukiwania sprowadza się do nieruchomości – nie narusza niczyich danych osobowych. Pozostaje ponadto w zgodzie z jednoznacznym brzmieniem art. 20 ust. 1 w zw. z art. 24 ust. 2 i ust. 4 Pgik w zw. z art. 23 ust. 1 pkt 2 i 4 uodo w zw. z art. 175 nuodo."

    Mam nadzieję, że już w najbliższym czasie sprawy na tyle się wyjaśnią, że będziemy mogli w sposób legalny i nieograniczony korzystać z danych dotyczących numerów ksiąg wieczystych nie tylko w geoportalu, ale także w wielu innych serwisach internetowych.